Jeugdhulp bij de huisarts

Zorgprofessionals, wijkteammedewerkers, beleidsambtenaren en jeugdigen & ouders zelf zijn positief over deze vorm van zorg. Vooral de laagdrempelige toegang tot (meer specialistische) kennis wordt gezien als een belangrijk voordeel. Zij geven aan dat:

• de kwaliteit van zorg is verbeterd doordat jeugdigen sneller hulp krijgen.
• het aanbod van kortdurende en/of lichte zorg voor jeugdigen is verbeterd.
• triage is verbeterd omdat de Praktijkondersteuner Jeugd meer tijd heeft om een betere inschatting  van de problematiek te maken.
• eerder en sneller hulp bieden verergering kan voorkomen en dus preventief werkt.
• er nu meer psycho-educatie, ondersteunende gesprekken, opvoedondersteuning en bemiddeling of begeleiding bij een verwijzing wordt geboden in de huisartsenpraktijk.

De betrokkenen schatten in dat verwijzingen naar de specialistische jeugd GGZ beter onderbouwd en meer doordacht plaats vinden. Het onderzoek laat zien dat het merendeel van de hulpvragen aan de Praktijkondersteuner Jeugd betrekking heeft op gedragsproblemen en emotionele problemen. Daarnaast komen ouders bij de Praktijkondersteuner Jeugd met hulpvragen die te maken hebben met opvoeding of problemen in de gezinssituatie. 41% van de jeugdigen die bij de Praktijkondersteuner Jeugd komt blijkt daar ook te worden geholpen, zonder doorverwijzing. Of dit onterechte verwijzingen voorkomt kan op basis van dit onderzoek niet worden geconcludeerd.

Wanneer we in een vroeg stadium effectieve hulp kunnen bieden dan kunnen we escalatie van problemen voorkomen en zorgen voor individuele en maatschappelijke gezondheidswinst op latere leeftijd. De resultaten van dit onderzoek bieden verschillende aanknopingspunten om de effectiviteit van de Praktijkondersteuner Jeugd verder te optimaliseren:

• Toegang tot (specialistische) kennis biedt duidelijke voordelen; er zou dus altijd tijd en geld beschikbaar moeten zijn om te investeren in het verwerven en op peil houden van vakkennis.
• Het op de hoogte zijn van en inzicht hebben in het zorgnetwerk is erg belangrijk voor een juiste verwijzing. De POH Jeugd dient daarom tijd te krijgen om te investeren in ontwikkeling en behoud van dit netwerk. 
• Laagdrempelige toegang is een belangrijke succesfactor. Positionering in de huisartsenpraktijk heeft als voordeel dat de Praktijkondersteuner Jeugd geassocieerd wordt met het vertrouwen in het beroepsgeheim en de deskundigheid van de huisarts.
• Omdat Praktijkondersteuners Jeugd werken bij meerdere huisartsenpraktijken, met elk een eigen omgeving en werkwijze, is voldoende tijd voor overleg, afstemming en in de relatie investeren zeer belangrijk.

Stijgende kosten in de jeugdhulp, complexe casuïstiek, en veel bureaucratie in het organiseren van de juiste zorg. Thema’s die veel de revue passeerden het afgelopen jaar. Eén van de sleutels waarmee wij denken deze problematiek het hoofd te kunnen bieden is specialistische kennis laagdrempelig en vroegtijdig in zorgtrajecten inzetten. Zodat problemen eerder dan nu vaak het geval is kunnen worden gesignaleerd, en vroegtijdig de juiste hulp kan worden ingeschakeld.

Specialistische jeugdhulp aanbieden in de praktijk van de huisarts is daar een goed voorbeeld van. Dat doet de zogenaamde Praktijkondersteuner Jeugd. Deze beschikt over specialistische kennis van veelal psychische problematiek bij kinderen en jongeren. Kennis die de huisarts zelf onvoldoende kan bieden.
Accare, Molendrift, Karakter en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie hebben tussen 2017 en 2019 op grote schaal gegevens verzameld over het inzetten van deze vorm van jeugdhulp in de huisartsenpraktijk. Hoe ziet dergelijke hulp er in de praktijk uit? Wat zijn de resultaten, en wat zijn de ervaringen van betrokken professionals en cliënten? Bij het onderzoek waren meer dan 250 huisartsenpraktijken en zo’n 2.500 cliënten betrokken. 

We blijven hulptrajecten van Praktijkondersteuners Jeugd volgen. Inmiddels lopen er bijvoorbeeld vervolgonderzoeken naar de effecten van de hulp op (kosten van) verwijzingen en naar de vraag of kinderen en jongeren ook op langere termijn voldoende geholpen zijn. 

Onderzoek naar de Praktijkondersteuner Jeugd voeren we uit in samenwerking met Molendrift en Karakter.