Kind IN Gezond Systeem (KINGS)

Kind in Gezond Systeem (KINGS) is een intensieve gezinsbehandeling, ontwikkeld voor kinderen met ernstige gedragsproblemen en hun ouders. De kinderen en hun ouders zijn slachtoffer geweest van ingrijpende persoonlijke gebeurtenissen, zoals huiselijk geweld, verwaarlozing, seksueel misbruik en geweld door leeftijdsgenoten (fysiek en/of emotioneel). KINGS richt zich op traumaverwerking bij het kind en de ouders en op het vergroten van opvoedvaardigheden van de ouders. 

Met dit promotieonderzoek proberen we beter te begrijpen hoe de KINGS-behandeling werkt en wat de uitkomsten van de behandeling zijn. Hierdoor kunnen we de KINGS-gezinsbehandeling verbeteren, zodat andere gezinnen in de toekomst beter geholpen kunnen worden. 
 

Er is onderzocht of KINGS effectief is in het verminderen van traumasymptomen bij ouders en kinderen, gedragsproblemen bij het kind, opvoedbelasting bij de ouders en het verbeteren van de kwaliteit van gezins- en opvoedomstandigheden. Meer specifiek is ook onderzocht wát dan precies werkt aan KINGS: welke componenten van het behandelmodel zijn bepalend voor de werkzaamheid? En: welke gezinnen hebben het meeste baat bij KINGS en waarom? Om antwoord te kunnen geven op deze vragen werden deelstudies opgezet die zich focussen op (1) de doelgroep van KINGS, (2) de behandelactiviteiten en overwegingen daarbij, (3) de effectiviteit van KINGS (tot een halfjaar na afronden van de behandeling), en (4) de ervaringen van ouders en jeugdigen met KINGS. Er is dossieronderzoek gedaan en ouders en kinderen (vanaf 8 jaar) vulden vragenlijsten in (van zes maanden voor tot zes maanden na KINGS) en deelden hun ervaringen in interviews.  

Het onderzoek naar het KINGS-programma laat zien dat gezinnen met meervoudige en langdurige problematiek binnen een intensieve, gezinsgerichte behandelsetting betekenisvolle vooruitgang kunnen boeken. Zowel ouders als kinderen rapporteerden tijdens en na de behandeling een afname van traumagerelateerde klachten, gedrags- en emotionele problemen, opvoedstress en gezinsproblemen. Deze verbeteringen bleven gemiddeld genomen behouden tot zes maanden na afloop van de behandeling, al nam de winst bij opvoedstress en gezinsproblemen in die periode deels weer af. Opvallend is dat ook kinderen vooruitgang lieten zien, zelfs wanneer zij geen individuele traumabehandeling ontvingen. Tegelijkertijd varieerden de veranderingsprocessen sterk tussen gezinnen, wat het belang van maatwerk en flexibiliteit onderstreept.

De bevindingen benadrukken dat een geïntegreerde, gezinsgerichte aanpak zoals KINGS waardevol kan zijn voor gezinnen bij wie eerdere hulptrajecten onvoldoende resultaat opleverden. Het is essentieel om niet alleen het kind of de ouder afzonderlijk te behandelen, maar het gezin als geheel te benaderen. Daarbij is aandacht voor de levensgeschiedenis van gezinsleden cruciaal, evenals het doorbreken van intergenerationele patronen. De resultaten laten ook zien dat duurzame verandering vraagt om goede nazorg en samenwerking met lokale hulpverlening, zeker wanneer stressfactoren in de leefomgeving – zoals armoede of sociaal isolement – blijven bestaan. Praktijkprofessionals worden uitgenodigd om gezinsproblematiek in de volle breedte te benaderen, met oog voor zowel individuele als systemische factoren.

Lysbert Zeinstra is orthopedagoog en onderwijskundige en promoveert op dit onderzoek. Naast Femy Wanders van Accare, zijn ook prof. dr. Annemiek Harder van de Erasmus Universiteit Rotterdam (afdeling Ortho- en Gezinspedagogiek) en dr. Jana Knot-Dickscheit en dr. Anne-Marie Huyghen van de Rijksuniversiteit Groningen (Basiseenheid Orthopedagogiek) betrokken bij dit onderzoek.