Rol van erfelijkheid en structuur van de hersenen
in relatie tot agressie bij jongeren
Hyun heeft de erfelijkheid van agressie bij jongeren onderzocht. Hij heeft hierbij ook gekeken naar de rol van de omgeving waarin kinderen opgroeien en naar de opbouw van de hersenen. Het onderzoek dat Hyun heeft uitgevoerd was onderdeel van zijn promotie-onderzoek en van een Europees onderzoeksproject.
Agressie is deels erfelijk (voor ongeveer 50%). We weten reeds dat agressie (enkele zeldzame gevallen uitgezonderd) niet veroorzaakt wordt door een enkel gen, maar dat er veel verschillende genen een rol spelen. Verder bestaan er veel verschillende vormen van agressie.
De resultaten
Hyun heeft onderzocht of er gemeenschappelijke erfelijke factoren zijn, die bij verschillende vormen van agressie een rol spelen. Hiervoor heeft hij gebruik gemaakt van de resultaten van grote genetische studies (zogenoemde ‘GWAS’) naar agressie en de data van een groot onderzoeksproject met hersenscans bij jongeren met ADHD (NeuroIMAGE). Door heel precies variatie in het erfelijk materiaal (DNA) van de jongeren van NeuroIMAGE te vergelijken met de eerdergenoemde ‘GWAS’-resultaten was het mogelijk om een inschatting te maken van het erfelijk risico op agressie. Behalve een directe rol, kan erfelijke aanleg (variatie in genen/DNA) ook mensen gevoeliger of kwetsbaarder maken voor het effect van bepaalde dingen die zij meemaken (bijv. stress of nare gebeurtenissen), of waaraan zij worden blootgesteld (bijv. de inname van bepaalde voedingsproducten of gebruik van bepaalde middelen). Hyun vond dat stress, als gevolg van doorgemaakte nare levensgebeurtenissen gedurende de kindertijd/adolescentie, een directe rol lijkt te spelen bij agressie, maar dat ook de erfelijke aanleg voor agressie hierbij betrokken is.
Daarnaast heeft Hyun ook onderzoek gedaan naar de structuur van de hersenen bij agressie. Hij vond aanwijzingen dat een hoger erfelijk risico op agressie mogelijk samenhangt met de structuur van bepaalde verbindingen in de hersenen .
Vele genen dragen een klein stukje bij aan de erfelijke aanleg voor agressie, waardoor een grote verscheidenheid en verschillende vormen van agressie ontstaan .
Wat betekenen deze resultaten voor de praktijk?
Ondanks dat dit onderzoek gebruik maakte van reeds verzamelde gegevens, en er geen behandeling of therapie werd onderzocht, kunnen we de opgedane kennis wel gebruiken voor een beter begrip van agressie en gedragsproblemen bij jongeren in de klinische praktijk. Zo werd bevestigd dat agressie een erfelijke basis heeft, waaraan vele genen een klein stukje lijken bij te dragen. Hierdoor ontstaat een grote verscheidenheid in agressie tussen mensen, maar ontstaan ook verschillende vormen van agressie. Het lijkt erop dat erfelijke aanleg voor agressie ook ten dele van invloed is op de kwetsbaarheid van jongeren voor nare levensgebeurtenissen en mogelijk samenhangt met kleine verschillen in hersenstructuur.
Het onderzoek
Er is onderzoek verricht met behulp van gegevens van NeuroIMAGE om onder andere de erfelijkheid, rol van omgevingsfactoren (in samenspel met erfelijke factoren) en de functie en structuur van de hersenen beter in kaart te brengen bij ADHD en aanverwante gedragsstoornissen.
Er is gebruik gemaakt van hersenscans, vragenlijsten en DNA onderzoek (erfelijke informatie).
Samenwerking
Dit onderzoek voerden we uit in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour (Radboud University Nijmegen).
