TS-Eurotrain
Onderzoek naar welke hersenmechanismen een rol spelen bij 8-12 jarige kinderen met Tourette en ADHD.
Het komt vaak voor dat een kind met een ticstoornis ook ADHD heeft. Er is echter nog niet onderzocht wat voor invloed ADHD heeft op de werking van de hersenen en op de informatieverwerking van kinderen met ticstoornissen. Het doel van dit onderzoek was om te onderzoeken welke hersenmechanismen en cognitieve problemen specifiek zijn voor ticstoornissen, en hoeveel invloed comorbide ADHD daarop heeft.
Het onderzoek
Binnen het TS-EUROTRAIN onderzoek hebben we data verzameld door gebruik te maken van computertaken, vragenlijsten en de MRI-scanner. Zo konden we de werking van de hersenen onderzoeken. Deze informatie werd vergeleken tussen kinderen van 8 tot en met 12 jaar met ticstoornissen waarbij sommige wel ADHD hadden en anderen niet, kinderen met ADHD zonder tics en kinderen zonder een ticstoornis en ADHD. Aan dit onderzoek deden 180 kinderen mee (60 met tics, 60 met ADHD en 60 gezonde controle kinderen).
De resultaten
Het onderzoek bestond uit twee onderdelen.
1. Hersenstructuren
Dr. Natalie Forde is inmiddels gepromoveerd op het onderzoek. Zij keek naar hersenstructuren. We hebben geen bewijs gevonden voor een atypische hersenwerking bij kinderen met tics en bij kinderen met ADHD. We hebben vooral gekeken naar de structuur en chemische kenmerken (hersenstofjes, zoals glutamaat) van netwerken in de hersenen van kinderen met tics en ADHD. Dit hebben we vergeleken met gezonde kinderen zonder deze kenmerken. We zagen dat de glutamaatconcentratie gerelateerd was aan dwangsymptomen in gebieden betrokken bij controle processen in de hersenen (zoals het reguleren van de aandacht en emoties).
2. Werking van de hersenen
Bij het tweede deel keek Thaïra Openneer als promovenda naar de werking van de hersenen. We keken vooral naar wat de hersenen in rust doen en hoe ze werken tijdens het uitvoeren van computertaakjes. Zo vonden we dat bepaalde hersengebieden, die vooral verantwoordelijk zijn voor gedrag, tijdens rustperiodes minder actief zijn bij kinderen met ticstoornissen zonder bijkomende ADHD. Dit in vergelijking met gezonde kinderen en kinderen met ADHD zonder tics. Daarnaast hebben we ontdekt dat kinderen met ticstoornissen met ADHD en kinderen met ADHD slechter presteren op taken dan gezonde kinderen. Het hebben van ADHD lijkt dus een negatieve invloed te hebben op de informatieverwerking van kinderen met ticstoornissen, maar niet op de hersenwerking tijdens rustperiodes.
Er worden vanaf 2020 nog meer resultaten van het TS-EUROTRAIN onderzoek verwacht.
Het hebben van ADHD lijkt een negatieve invloed te hebben op de informatieverwerking van kinderen met ticstoornissen, maar niet op de hersenwerking tijdens rustperiodes.
Samenwerking
Dit onderzoek voerden we uit in samenwerking met Karakter en het Donders Instituut in Nijmegen.
Publicaties
Impaired response inhibition during a stop-signal task in children with Tourette syndrome is related to ADHD symptoms: A functional magnetic resonance imaging study
Tics zijn plotseling en snel. Dit zou er wel eens toe kunnen leiden dat kinderen met tics minder goed gedrag kunnen afremmen. Dit is een belangrijke vaardigheid om ons gedrag te reguleren. Kinderen met ADHD hebben ook vaak moeite met het afremmen van gedrag en zijn impulsief. ADHD komt vaak voor bij kinderen met tics. We hebben daarom onderzocht of het afremmen van gedrag te maken heeft met...
A graph theory study of resting-state functional connectivity in children with Tourette syndrome
Hersengebieden communiceren met elkaar om informatie uit te wisselen. Bij het opgroeien veranderen verbindingen tussen bepaalde hersengebieden. Ze worden korter of langer, of dikker of dunner en meestal efficiënter. Dit kan worden gemeten middels MRI onderzoek (hersenscan) in rust. Er zijn ideeën dat er bij kinderen met tics sprake zou kunnen zijn van verbindingen die niet goed met elkaar...
Executive function in children with Tourette syndrome and attention-deficit/hyperactivity disorder: Cross-disorder or unique impairments?
Kinderen met ADHD hebben vaak informatieverwerkingsproblemen. Zo doen ze het dikwijls minder goed op taken die cognitieve controle en werkgeheugen vereisen. Vaak reageren ze impulsief en doen dingen zonder nadenken. ADHD komt ook vaak voor bij kinderen met tics. In hoeverre kinderen met tics ook last hebben van informatieverwerkingsproblemen is onduidelijk. Daarom vergeleken we drie groepen...
Neural reward processing in paediatric Tourette syndrome and/or attention-deficit/hyperactivity disorder
Multi-modal imaging investigation of anterior cingulate cortex cytoarchitecture in neurodevelopment
Forde NJ, Naaijen J, Lythgoe DJ, Akkermans SEA, Openneer TJC, Dietrich A, Zwiers MP, Hoekstra PJ, Buitelaar JK.