(Hoe) werkt jeugdhulp bij de huisarts?
Onderzoek naar de Praktijkondersteuner Jeugd
Stijgende kosten in de jeugdhulp, complexe casuïstiek, en veel bureaucratie in het organiseren van de juiste zorg. Thema’s die veel de revue passeerden het afgelopen jaar. Eén van de sleutels waarmee wij denken deze problematiek het hoofd te kunnen bieden is specialistische kennis laagdrempelig en vroegtijdig in zorgtrajecten inzetten. Zodat problemen eerder dan nu vaak het geval is kunnen worden gesignaleerd, en vroegtijdig de juiste hulp kan worden ingeschakeld.
Zo biedt de Praktijkondersteuner Jeugd specialistische hulp in de praktijk van de huisarts op het gebied van veelal psychische problematiek bij kinderen en jongeren. Zorg die de huisarts zelf onvoldoende kan bieden.
Accare, Molendrift, Karakter en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie hebben de afgelopen 2 jaar op grote schaal gegevens verzameld over het inzetten van deze vorm van jeugdhulp. Hoe ziet dergelijke hulp er in de praktijk uit? Wat zijn de resultaten, en wat zijn de ervaringen van betrokken professionals en cliënten? Bij het onderzoek waren meer dan 250 huisartsenpraktijken en zo’n 2.500 cliënten betrokken.
Resulaten
Zorgprofessionals, wijkteammedewerkers, beleidsambtenaren en jeugdigen & ouders zelf zijn positief over deze vorm van zorg. Vooral de laagdrempelige toegang tot (meer specialistische) kennis wordt gezien als een belangrijk voordeel. Zij geven aan dat:
- de kwaliteit van zorg is verbeterd doordat jeugdigen sneller hulp krijgen.
- het aanbod van kortdurende en/of lichte zorg voor jeugdigen is verbeterd.
- triage is verbeterd omdat de Praktijkondersteuner Jeugd meer tijd heeft om een betere inschatting van de problematiek te maken.
- eerder en sneller hulp bieden verergering kan voorkomen en dus preventief werkt.
- er nu meer psycho-educatie, ondersteunende gesprekken, opvoedondersteuning en bemiddeling of begeleiding bij een verwijzing wordt geboden in de huisartsenpraktijk.
De betrokkenen schatten in dat verwijzingen naar de specialistische jeugd GGZ beter onderbouwd en meer doordacht plaats vinden. Het onderzoek laat zien dat het merendeel van de hulpvragen aan de Praktijkondersteuner Jeugd betrekking heeft op gedragsproblemen en emotionele problemen. Daarnaast komen ouders met hulpvragen die te maken hebben met opvoeding of problemen in de gezinssituatie. 41% van de jeugdigen die bij de Praktijkondersteuner Jeugd komt blijkt daar ook te worden geholpen, zonder doorverwijzing. Of dit onterechte verwijzingen voorkomt kan op basis van dit onderzoek niet worden geconcludeerd.
Effectieve hulp in een vroeg stadium kan escalatie van problemen voorkomen en kan zorgen voor individuele en maatschappelijke gezondheidswinst op latere leeftijd.
Aanbevelingen
Effectieve hulp in een vroeg stadium kan escalatie van problemen voorkomen en kan zorgen voor individuele en maatschappelijke gezondheidswinst op latere leeftijd. De resultaten van dit onderzoek bieden verschillende aanknopingspunten om de effectiviteit van de Praktijkondersteuner Jeugd verder te optimaliseren:
- We zien een duidelijk voordeel van toegang tot (specialistische) kennis in een vroeg stadium van zorg. Er dient aldus tijd en geld beschikbaar te zijn om te investeren in het verwerven en op peil houden van vakkennis.
- Actuele kennis en inzicht in het zorgnetwerk is essentieel voor correcte verwijzing. De Praktijkondersteuner Jeugd dient daarom tijd te krijgen om te investeren in ontwikkeling en behoud van dat netwerk. Dat moet een expliciete taak van de Praktijkondersteuner Jeugd zijn.
- Laagdrempelige toegang is een belangrijke succesfactor. Positionering in de huisartsenpraktijk heeft als voordeel dat de Praktijkondersteuner Jeugd geassocieerd wordt met het vertrouwen in het beroepsgeheim en de deskundigheid van de huisarts.
- Omdat Praktijkondersteuners Jeugd werken bij meerdere huisartsenpraktijken, met elk een eigen omgeving en werkwijze, is voldoende tijd voor overleg, afstemming en in de relatie investeren zeer belangrijk.
